วันเสาร์ที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2553

น้ำมันดิน...ภูมิปัญญาชาวบ้าน

ตอนผมเรียนชั้นประถม น้องสาวยังเล็กชอบซุกซนเดินตามผมบ้าง พ่อและแม่บ้าง วันหนึ่งได้ยินเสียงเธอร้อง เสียงดังแบบตกใจอย่างสุดขีด ผมอยู่หลังบ้านรีบวิ่งไปดู ปรากฎว่าน้องสาวเดินไปขาเหยียบหลุมตอขนุนที่สุมไฟ ไว้เพื่อให้ไฟเผาลงไปถึงราก โดยไม่ต้องออกแรงขุดมันออกเพราะใหญ่มาก คงขุดกันไม่ไหว ขาข้างหนึ่งของน้องสาวโดนขี้เถ้าร้อนและถ่านไฟบางส่วน ทำให้น้องเจ็บปวดอย่างน่าสงสาร ร้องไห้ตลอดเวลา เท้าผุผองทันที เราต่างก็ปลอบโยนอุ้มเอาใจเธอกันตลอดหลายวัน ผู้เฒ่าผู้แก่ก็แนะนำยาสมุนไพรมารักษา แผลกันหลายชนิดโดยไม่ได้ไปหาหมอ เนื่องจากการเดินทางค่อนข้างไปลำบากในสมัยนั้น เพราะจะต้องเดิน ทางมาขึ้นรถไฟก่อนที่สถานีรถไฟตลาดนาบอน เมื่อไปหาหมอที่ทุ่งสงหากคนไข้เยอะก็จะตรวจได้ล่าช้าและแน่ นอนจะกลับบ้านไม่ทันรถไฟ ตอนบ่าย 3 โมง(ประมาณนั้น) ซึ่งจะต้องนอนค้างคืนและไม่รู้ว่าจะนอนที่ไหนด้วย ก็เลยรักษากันตามมีตามเกิดในหมู่บ้าน หลังจากแผลผุผองของน้องสาวเริ่มดีขึ้นตามลำดับจากสมุนไพรที่เอามาพอกแผล แต่ผมจำไม่ได้ครับว่า เป็นอะไรบ้าง ที่ผมจำได้แม่นอย่างหนึ่ง ซึ่งไม่ซับซ้อนอะไร ก็คือตำรา "น้ำมันดิน" ของพ่อซึ่งท่านจัดหาตัวยาเอง

วันนั้นพ่อชวนผมไปเอาดินเหนียวตอนแรกผมไม่ทราบว่าเอามาทำอะไร ดินเหนียวที่พ่อไปเลือกผม เห็นพ่อขุดบริเวณลึกเข้าไปจากทางเดินและอยู่ใกล้ ๆ ทางน้ำไหลแต่จะเลือกเอาดินเหนียวที่สะอาดขุดลงไปลึก ๆ เป็นบริเวณที่ผมกับเพื่อนมาเก็บลูกรังลูกกลม ๆ ไปยิงกับหนังสติก เอาส่วนที่ไม่จับตัวเป็นก้อนคือเลือกเอาที่ พอหมาด ๆ สามารถบี้ให้ละเอียดแล้วโปรยลงบนภาชนะได้ พ่อเอาดินเหนียวกลับมาบ้านและบี้ให้แตก ซึ่งมัน จะแห้งไปเรื่อย ๆ เลือกเอาสิ่งปะปนอื่น ๆ ออกไป พ่อเอาดินเหนียวผึ่งลมไว้แล้วไปที่สวนหลังบ้าน สอย มะพร้าวเลือกผลมะพร้าวห้าว(เปลือกของผลไม่มีสีเขียวปะปนแล้ว) เอามาปอกเปลือกแล้วผ่า 2 ซีก ขูดด้วย กระต่าย (พ่อทำความสะอาดกระต่ายก่อนขูดมะพร้าวให้สะอาดกว่าขูดเพื่อแกงปกติ) ได้แล้วก็เอามะพร้าวที่ขูด แล้วทั้งหมดมาคลุกเคล้ากับดินเหนียวจนเข้ากันอย่างดี แล้วก็หมักปิดฝาไว้

รุ่งเช้าอีกวัน เมื่อแดดออก พ่อเอาดินเหนียวที่หมักไว้มาปั้นเป็นก้อนขนาดประมาณถ่านไฟฉายขนาด ใหญ่ ใส่จานสังกะสีไปวางตากแดดไว้และคอยระวังไม่ให้โดนสิ่งสกปรก ผมสังเกตเมื่อแดดเริ่มจัดขึ้นช่วง เที่ยงวันถึงบ่ายก็จะมีน้ำมันไหลออกมาจากก้อนดินเหนียว พ่อจะคอยไปตะแคงจานรินใส่ขวดสะอาดเล็ก ๆ ทำ อยู่อย่างนี้เรื่อย ๆ ทุกวัน จนไม่มีน้ำมันออกมาจากก้อนดินเหนียวก็หยุด

น้ำมันที่ได้พ่อเรียกว่า "น้ำมันดิน" ใช้ทาแผลรักษาแผลไฟไหม้ นำร้อนลวก ทำให้แผลหายเร็วและไม่ เกิดแผลเป็น ก็เอาทาให้น้องหลังอาบน้ำทุกครั้ง จนหายเป็นปกติ ผมถามน้องว่าเวลาทาเป็นยังไง แกบอกว่า เย็น ๆ ที่แผล แต่มันเหนอะๆ รำคาญ (บ่นตามประสาเด็ก ๆ) ผลก็คือแผลที่ขาของน้องผมไม่ปรากฎแผลเป็นให้ เห็นเลยนะครับ เหมือนกับคนอื่น ๆ ทั่วไป ไม่บอกไม่มีใครรู้ว่าเคยโดนไฟไหม้

ผมลองมาทบทวนสถานที่ที่พ่อไปเลือกดินเหนียว เป็นที่ที่มีลูกรัง และเป็นดินเหนียวสีแดง อยู่ห่างจาก การรบกวน คน หรือสัตว์ที่จะทำให้สกปรก สีสดใสเป็นธรรมชาติ เป็นภูมิปัญญาที่ผมจำได้ไม่ลืมตั้งแต่เด็กครับ

ไม่มีความคิดเห็น: